Ayran, yoğurt, su ve tuzdan yapılan ve yaz kış tüketilen soğuk bir içecektir. Birçok yemeğin yanında lezzetle tüketebileceğiniz bu içecek hem doğal hem katkısız hem de evlerimizde rahatlıkla hazırlayabileceğimiz bir içecektir. Çok eski tarihlerden beri yemeklerimizin yanında kullandığımız bu içecek, sütün yoğurda, yoğurdun da ayrana dönüştürülmesiyle oluşur. Özellikle köy gibi kırsal yerlerde yazın yoğun bir şekilde tüketilen ayran, o dönemlerde ve halen sütün en saf halinden yapılır. Bu nedenle hayvanın bütün besin değerlerini içinde barındırır. Bu besinlerden bir tanesi de içeriğindeki doğal yağ oranıdır. Şimdilerde her ne kadar fabrikasyon sütler artsa da çoğu insan halen doğal süt tüketimi yapmaktadır. Gelişen dünyada sütün, yoğurdun olduğu gibi ayranın da yağsız olanı üretilmiş ve hazır paketlerde satışı yapılmaktadır.

Özellikle diyet yapmak yani kilo vermek isteyenler için hazırlanan bu yağsız ayran, aynı şekilde çeşitli rahatsızlıklardan dolayı hayatı boyunca diyet yapacak insanların da tükettiği bir içecek olmuştur. Ayranın iki şekilde üretimi yapılır. Bunlardan birincisi sütün içine su ilave edilerek olur. Diğeri ise yoğurda su ilave edilerek yapılır. Her iki türde de tüketici açısından hiçbir fark yoktur. Lezzeti de içerdiği besin değeri de değişmez. Ayranın tadını kullanılan yoğurdun içeriğindeki bakteri miktarı, viskozite miktarı, aroma bileşenleri, mikro yapısı ve sütün kuru madde miktarı belirler.

Yağsız ayranın içinde bulunan mineraller fosfor, kalsiyum, protein, B2, B12 ve B1 vitaminleridir. Ancak yapılırken içeriğine tuz konması, yapısında değişikliklere sebep olmaktadır. Ayran üç çeşit olarak üretilmektedir:

Ayranlar, iki şekilde üretim tekniği ile yapılır. Bunlardan birisi uzun ömürlü, diğeri ise kısa ömürlü şeklindedir. Yağsız ayran da diğer ayranlar gibi iki şekilde de üretilebilir. Geleneksel olarak üretilen ayranlarda çıkabilecek her türlü olumsuzluk riskine göre bu çeşitlendirme yapılmıştır.

Yazımızın başında da belirttiğimiz gibi yağsız ayran, genellikle kilo problemleri ya da sağlık problemleri yaşayan insanların tercih ettiği bir içecektir. Bunun dışında ise sporcular, vücutlarına girecek yağ oranını dengelemek için tüketirler. Ayrıca ayranda bulunan yağın sağlıksız olduğunu düşünüp yağsız ayran içenler de vardır. Doğal üretilen ve tüketilen her şey kararında tüketildiğinde sağlıklıdır. Yeter ki abartmadan, sağlığımızın dengesini bozacak kadar tüketmeden bütün içecek ve gıdalardan bedenimiz yararlansın.